Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Marmara denizi körfezlerinin baskı–etki durumu ve ötrofikasyon açısından değerlendirilmesi

Yıl 2021, , 169 - 180, 01.04.2021

İbrahim Tan

https://doi.org/10.3153/AR21014

Öz

Marmara Denizi’ndeki kapalı ya da kapalı körfezlerde su kalış süresi uzun olduğundan kara kökenli kirleticiler organik madde zenginleşmesine ve sonrasında ötrofikasyona neden olabilmektedir. Bu bağlamda İzmit, Gemlik, Bandırma ve Erdek Körfez’lerinde insan aktivitelerinden kaynaklı baskıların ortaya koyulabilmesi için Baskı İndeksi yöntemi kullanılmış ve bu yöntemin uygunluğu ilk kez test edilmiştir. Baskıların değerlendirmesi sonucunda İzmit, Gemlik iç ve Bandırma Körfezi üzerindeki baskıların yüksek, buna karşın Erdek ve Gemlik dış Körfez’lerindeki baskıların orta düzeyde olduğu belirlenmiştir. Bu körfezlerde gerçekleştirilen izleme çalışmalarına ait besin elementleri, klorofil-a ve seki disk verileri ötrofikasyon açısından “Kentsel Atık Suların Arıtımı Yönetmeliği Hassas ve Az Hassas Alanlar Tebliği” ve “Yerüstü Su Kalitesi Yönetmeliği” eşik değerleriyle karşılaştırılmıştır. Yönetmeliklere göre baskı indeks değerlerinin değerlendirmelerde farklılıklar olsa da İzmit, Gemlik iç ve Bandırma Körfez’lerinde ötrofik - hipertrofik, Erdek ve Gemlik dış Körfez’lerinde ise mezotrofik koşulların hakim olduğu saptanmıştır. Kıyı sularının yönetmeliklerce değerlendirilmesinde farklı değişkenler ve sınır değerler kullanılmasından ötürü sonuçlarda farklılıklar ortaya çıkmaktadır. Yönetmeliklerin tek başlık altında toplanması yanında ötrofikasyon değerlendirmesine biyolojik kalite elemanlarının da dahil edilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Marmara Denizi Ötrofikasyon Baskı-etki Kıyı suları Kirlilik

Teşekkür

Bu verilerin üretilmesinde katkı sağlayan TÜBİTAK MAM ÇTÜE deniz ve iç sular grubu personeli ile R/V TÜBİTAK Marmara gemisi çalışanlarına teşekkürü bir borç bilirim. Yayının düzeltme okumasını yapan Dr. Gülsima D. Usluer ve Alper Evcen’e de yardımlarından ötürü teşekkür ederim.

Kaynakça

  • Atmış, E., Özden, S., Lise, W. (2007). Urbanization pressures on the natural forests in Turkey: An overview. Urban Forestry & Urban Greening, 6, 83-92. https://doi.org/10.1016/j.ufug.2007.01.002
  • Aubry, A., Elliott, M. (2006). The use of environmental integrative indicators to assess seabed disturbance in estuaries and coasts: application to the Humber Estuary, UK. Marine Pollution Bulletin, 53, 175-185. https://doi.org/10.1016/j.marpolbul.2005.09.021
  • Balıkesir İÇDR (2019). Balıkesir İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü, Kocaeli İl Çevre Durum Raporu, Kocaeli, https://webdosya.csb.gov.tr/db/ced/icerikler/kocael-_2019_cevre_durum_raporu-20200717100750.pdf (Erişim Tarihi: 02.09.2020).
  • Bandırma Manşet, (2020, Eylül 2). http://bandirmamanset.com/haber/erdek-korfezi-av-baskisi-altinda-29144.html (Erişim Tarihi: 02.09.2020).
  • BANTB, Bandırma Ticaret Borsası, (2020, Eylül 3). http://www.bantb.org.tr (Erişim Tarihi: 03.09.2020).
  • Beken, P.Ç.S. (2017). Marmara Denizi’nin Mevcut Kirlilik Durumunun Tarihsel Süreci. III. Marmara Denizi Sempozyumu. Marmara Belediyeler Birliği Kültür Yayınları İstanbul, 114-131.
  • Beşiktepe, Ş.T., Sur, H.I., Özsoy, E., Latif, M.A., Oğuz, T., Ünlüata, Ü. (1994). The circulation and hydrography of the Marmara Sea. Progress in Oceanography,34, 285-334. http://dx.doi.org/10.1016/0079-6611(94)90018-3
  • Borja, A., Galparsoro, I., Solaun, O., Muxika, I., Tello, E.M., Uriarte, A., Valencia V. (2006). The European Water Framework Directive and the DPSIR, a methodological approach to assess the risk of failing to achieve good ecological status. Esturatine Coastal and Shelf Science, 66, 84-96. https://doi.org/10.1016/j.ecss.2005.07.021
  • Borja, A., Barbone, E., Basset, E., Borgersen, G., Brkljacic, M., Elliott, M., Garmendia, J.M., Marques, J.C., Mazik, K., Muxika, I., Neto, J.M., Norling, K., Rodrνguez, J.G., Rosati, I., Rygg, B., Teixeira, H., Trayanova, A. (2011). Response of single benthic metrics and multi-metric methods to anthropogenic pressure gradients, in five distinct European coastal and transitional ecosystems. Marine Pollution Bulletin, 62, 499-513. https://doi.org/10.1016/j.marpolbul.2010.12.009
  • Borja, Á., Rodríguez, J.G. (2010). Problems associated with the “one-out, all-out” principle, when using multiple ecosystem components in assessing the ecological status of marine waters. Marine Pollution Bulletin, 60, 1143-1146. https://doi.org/10.1016/j.marpolbul.2010.06.026
  • BTSO, Bursa Ticaret ve Sanayi Odası (2020, Eylül 3). http://www.btso.org.tr, (Erişim Tarihi: 03.09.2020).
  • Burak, S., Doğan, E., Gazioğlu, C. (2004). Impact of urbanization and tourism on coastal environment. Ocean and Coastal Management, 47, 515-527. https://doi.org/10.1016/j.ocecoaman.2004.07.007
  • Bursa İÇDR, (2019). Bursa İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü, Bursa İl Çevre Durum Raporu, Bursa, https://webdosya.csb.gov.tr/db/ced/icerikler/bursa_2019_cevre_durum_raporu-20201217210215.pdf (Erişim Tarihi: 09.10.2020)
  • ÇŞB-ÇEDİDGM ve TÜBİTAK-MAM, (2017). Bütünleşik Kirlilik İzleme Projesi (2014-2016). ÇTÜE 5148704, Rapor No. ÇTÜE.16.330 (Marmara Denizi Sonuç Raporu, 2016), Mayıs 2017, Gebze-Kocaeli.
  • ÇŞB, TÜBİTAK MAM, (2017). Denizlerde Bütünleşik Kirlilik İzleme Programı 2014-2016 Marmara Denizi Özet Raporu, TÜBİTAK-MAM Matbaası Gebze/ Kocaeli, ISBN:978-605-5294-72-4.
  • European Communities, EC, (2003). Common Implementation Strategy for the Water Framework Directive (2000/60/EC). Guidance Document No 3. Analysis of Pressures and Impacts Produced by Working Group 2.1 – (IMPRESS). Luxembourg, Office for Official publications of the European Communities. http://circa.europa.eu/Public/irc/env/wfd/library
  • Flo E, Camp J., Garcés E. (2011). Assessment Pressure methodology, Land Uses Simplified Index (LUSI). BQE Phytoplankton, Spain – Catalonia.
  • Gardi C., Bosco C., Rusco E., Montanerella L. (2010). An analysis of the land use sustainability index (LUSI) at the territorial scale based on corine land cover. Management of Environmental Quality: An International Journal, 21(5), 680-694. https://doi.org/10.1108/14777831011067953
  • Holon, F., Mouquet, N., Boissery, P., Bouchoucha, M., Delaruelle, G., Tribot, A.S., Deter, J. (2015). Fine-scale Cartography of human impacts along french Mediterranean coasts: a relevant map fort he management of marine ecosystems. Plos One, 10(8), 106107. https://doi.org/10.1016/j.ecolind.2020.106107
  • Islam, M.S., Tanaka, M. (2004). Impacts of pollution on coastal and marine ecosystem including coastal and marine fisheries and approach for management: a review and the synthesis. Marine Pollution Bulletin, 48, 624-629. https://doi.org/10.1016/j.marpolbul.2003.12.004
  • KAAY (2006). Kentsel Atıksu Arıtımı Yönetmeliği, 08.01.2006 tarih, R.G: 26047.
  • KAAY Tebliğ (2009). Kentsel Atıksu Arıtımı Yönetmeliği Hassas Ve Az Hassas Su Alanları Tebliği, 27.06.2009 tarih, R.G: 27271
  • Keskin Ç. ve Gaygusuz Ö. (2010). Length-Weight Relationships of Fishes In Shallow Waters of Erdek Bay (Sea of Marmara, Turkey). IUFS Journal of Biology Research Articles, 69(1), 25-32.
  • Keskin, C. (2007). Temporal variation of fish assemblages in different shallow-water habitats in Erdek Bay, Marmara Sea. Turkey. Journal of the Black Sea/Mediterranean Environment, 13, 215-234.
  • Kocaeli İÇDR, (2019). Kocaeli İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü, https://webdosya.csb.gov.tr/db/ced/icerikler/kocael-_2019_cevre_durum_raporu-20200717100750.pdf (Erişim Tarihi: 09.10.2020)
  • Koç, T. (2002). Bandırma ilçesinde tavukçuluğun çevresel etkisi. Ekoloji, 43, 11-16.
  • Küçükali, U.F. (2013). Basin-Scale Ecological Risk Assessment Methodology, Example Of Nilufer Creek And Its Subbasins. Journal of International Scientific Publications:Ecology & Safety, 7(3), 1313-2563.
  • Lopez y R., Cecilia S., Pergent G., Casazza G. (2009). Assessing Human-Induced Pressures on Coastal Areas With Publicly Available Data. Journal of Environmental Management, 90, 1494-1501. https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2008.10.007
  • MED-GIG Phytoplankton (2011). Test of LUSI index (eutrophication) on French data transmitted for the Phytoplankton GIG-MED Second Round intercalibration exercise. Techincal Report Coastal Waters, European Comission.
  • Meinesz, A., Cirik, S, Akcalı, B., Javel, F., Migliaccio, M., Thibaut,T., Yüksek, A., Procaccini, G. (2009). P. oceanica in the Marmara Sea. Aquatic Botany, 90(1), 18-22. https://doi.org/10.1016/j.aquabot.2008.04.013
  • Morkoç, E., Okay, O.S., Tolun, L., Tüfekçi, V., Tüfekçi, H., Legoviç, T. (2001). Towards a clean Izmit Bay. Environment International, 26, 157-161. http://dx.doi.org/10.1016/S0160-4120(00)00103-3
  • MSFD (2017). European Parliament and of the Council Commission Decision (EU) 2017/848 laying down criteria and methodological standards on good environmental status of marine waters and specifications and standardised methods for monitoring and assessment, and repealing Decision 2010/477/EU.
  • Oğuz, T., Sur, H.I. (1986). A Numerical Modelling Study of Circulation in the Bay of Izmit: Final Report. TÜBITAK- MRC, Chemistry. Department Publication, Gebze- Kocaeli (Turkey), p. 97, No. 187.
  • Okuş, E., Yüksek, A., Uysal, A., Orhon, V. (1997). Marmara Denizi’nde bazı demersal balıkların stok tayini projesi. 1992-1995 Kesin Sonuç Raporu, TÜBİTAK-DEBAG116/G. İ.Ü. Deniz Bilimleri İşletmeciliği Enstitüsü ve Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı, pp. 327.
  • Oral, Z. E., Esmer, S. (2011). Bursa Gemlik limanlarının günümüzdeki ve gelecekteki rolleri. TMMOB Bursa 3. Kent Sempozyumu tarihi 30 Nisan - 2 Mayıs 2011.
  • Povlidou, A., Simboura, N., Rousselaki, E., Tsapakis, M., Pagou, K., Drakopoulou, P., Assimakopoulou, G., Kontoyiannis, H., Panayotidis, P. (2015). Methods of eutrophication assessment in the context of the water framework directive: Examples from the Eastern Mediterranean coastal areas. Continental Shelf Research, 108, 156-168. https://doi.org/10.1016/j.csr.2015.05.013
  • Romero, I., Paches, M., Martinez-Guijarro,R., Ferrer, J. (2013). Glophymed: An index to establish the ecological status for the Water Framework Directive based on phytoplankton in coastal waters. Marine Pollution Bulletin, 75, 218-223. https://doi.org/10.1016/j.marpolbul.2013.07.028
  • Simboura, N., Pavlidou, A., Bald, J., Tsapakis, M., Pagou, K., Zeri, C., Androni, A., Panayotidis, P. (2016). Response of ecological indices to nutrient and chemical contaminant stress factors in Eastern Mediterranean coastal waters. Ecological Indicators, 70, 89-105. https://doi.org/10.1016/j.ecolind.2016.05.018
  • Sönmez, M.R. (1993). Kıyı planlaması için yeni yaklaşım önerileri, Bayındırlık İskan Bakanlığı, Kıyılarımız Mevzuat Planlama, Uygulama Semineri, s. 125-139.
  • Tan, I., Polat Beken, Ç.S., Öncel, S. (2017). Pressure-Impact Analysis of The Coastal Waters of Marmara Sea. Fresenius Environmental Bulletin, 26(4), 2689-2699.
  • Taşkın, E., Tan, İ., Minareci, E., Minareci, O., Çakır, M., Beken P., .Ç. (2020). Ecological quality status of the Turkish coastal waters by using marine macrophytes (macroalgae and angiosperms). Ecological Indicators. 112, 106-107. https://doi.org/10.1016/j.ecolind.2020.106107
  • TUİK (Türkiye İstatistik Kurumu) (2020). Adrese dayalı nüfus sayım sistemi verisi, https://www.tuik.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 26.08.2020)
  • Tutak B., Beken P. Ç, Ediger D., Hüsrevoğlu S., Atabay H., Tan İ., Tolun L., Tüfekçi V., Avaz G. (2011). “Marmara Denizi ve Boğazlarda Bütünleşik Kirlilik İzleme Çalışması (BKİP)”, Rapor No: 5118707, TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi, Gebze, Kocaeli.
  • TÜBİTAK MAM (2010). Havza Koruma Eylem Planlarının Hazırlanması Projesi. Proje Nihai Raporu, Gebze Kocaeli. (Proje Sahibi Kurum: Çevre ve Orman Bakanlığı).
  • UNEP, The united nation environment programme (2006). Marine and coastal ecosystems and human well-being: a synthesis report based on the findings of the Millennium Ecosystem Assessment. UNEP. 76pp (UNEP teknik raporudur), https://www.unep.org/resources/report/marine-and-coastal-ecosystems-and-human-well-being-synthesis-report-based-findings (Erişim Tarihi: 26.08.2020)
  • Ünlü, S., Topçuoğlu, S., Alpar, B., Kırbaşoğlu, Ç., Yılmaz, Z.Y. (2008). Heavy metal pollution in surface sediment and mussel samples in the Gulf of Gemlik. Environmental Monitoring and Assessment, 144, 169-178. https://doi.org/10.1007/s10661-007-9986-6
  • Ünlüata, Ü., Oğuz, T., Latif, M.A., Özsoy, E. (1990). On the physical oceanography of the Turkish Straits. In: Pratt, L.J. (Ed). The Physical Oceanography of Sea Straits, vol. 318. Kluwer Academic Publishers, Netherland, pp. 25-60. http://dx.doi.org/10.1007/978-94-009-0677-8_2
  • YSKY (2012). Yüzeysel Su Kalitesi Yönetimi Yönetmeliği, 30/11/2012 tarih R.G: 28483.

Evaluation of Marmara Sea bays in terms of pressure-impact status and eutrophication

Yıl 2021, , 169 - 180, 01.04.2021

İbrahim Tan

https://doi.org/10.3153/AR21014

Öz

Closed or semi-enclosed bays in the Marmara Sea, which have long residence time, can be exposed to eutrophication as a result of organic matter enrichment from land-based pollutants. The Pressure Index method was tested for the first time in this study in order to reveal the pressure exerted by land-based sources on Izmit, Gemlik, Bandırma and Erdek Bays. As a result of the evaluation of the pressures, it was determined that the pressures on Izmit, Gemlik inner and Bandırma Bay were high, whereas Erdek and Gemlik Outer Bays were under moderate pressure. In terms of eutrophication, the nutrient, chlorophyll-a and secchi disk data of the monitoring studies carried out in the bays were compared with the limit values of the “Urban Wastewater Treatment Regulation Sensitive” and “Less Sensitive Areas Declaration and the Surface Water Quality Regulation”. Although there are differences according to the regulations, it has been determined that Izmit, Gemlik (Inner) and Bandırma Bays have eutrophic-hypertrophic conditions, Erdek and Gemlik (Outer) Bays have mesotrophic conditions. There are differences in the results due to the use of different variables and limit values in the evaluation of coastal waters by regulations. In addition to collecting regulations under a single heading, it is recommended to include biological quality elements in the eutrophication assessment.

Anahtar Kelimeler

Marmara Sea Eutrophication Pressure – impact Coastal waters Pollution

Kaynakça

  • Atmış, E., Özden, S., Lise, W. (2007). Urbanization pressures on the natural forests in Turkey: An overview. Urban Forestry & Urban Greening, 6, 83-92. https://doi.org/10.1016/j.ufug.2007.01.002
  • Aubry, A., Elliott, M. (2006). The use of environmental integrative indicators to assess seabed disturbance in estuaries and coasts: application to the Humber Estuary, UK. Marine Pollution Bulletin, 53, 175-185. https://doi.org/10.1016/j.marpolbul.2005.09.021
  • Balıkesir İÇDR (2019). Balıkesir İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü, Kocaeli İl Çevre Durum Raporu, Kocaeli, https://webdosya.csb.gov.tr/db/ced/icerikler/kocael-_2019_cevre_durum_raporu-20200717100750.pdf (Erişim Tarihi: 02.09.2020).
  • Bandırma Manşet, (2020, Eylül 2). http://bandirmamanset.com/haber/erdek-korfezi-av-baskisi-altinda-29144.html (Erişim Tarihi: 02.09.2020).
  • BANTB, Bandırma Ticaret Borsası, (2020, Eylül 3). http://www.bantb.org.tr (Erişim Tarihi: 03.09.2020).
  • Beken, P.Ç.S. (2017). Marmara Denizi’nin Mevcut Kirlilik Durumunun Tarihsel Süreci. III. Marmara Denizi Sempozyumu. Marmara Belediyeler Birliği Kültür Yayınları İstanbul, 114-131.
  • Beşiktepe, Ş.T., Sur, H.I., Özsoy, E., Latif, M.A., Oğuz, T., Ünlüata, Ü. (1994). The circulation and hydrography of the Marmara Sea. Progress in Oceanography,34, 285-334. http://dx.doi.org/10.1016/0079-6611(94)90018-3
  • Borja, A., Galparsoro, I., Solaun, O., Muxika, I., Tello, E.M., Uriarte, A., Valencia V. (2006). The European Water Framework Directive and the DPSIR, a methodological approach to assess the risk of failing to achieve good ecological status. Esturatine Coastal and Shelf Science, 66, 84-96. https://doi.org/10.1016/j.ecss.2005.07.021
  • Borja, A., Barbone, E., Basset, E., Borgersen, G., Brkljacic, M., Elliott, M., Garmendia, J.M., Marques, J.C., Mazik, K., Muxika, I., Neto, J.M., Norling, K., Rodrνguez, J.G., Rosati, I., Rygg, B., Teixeira, H., Trayanova, A. (2011). Response of single benthic metrics and multi-metric methods to anthropogenic pressure gradients, in five distinct European coastal and transitional ecosystems. Marine Pollution Bulletin, 62, 499-513. https://doi.org/10.1016/j.marpolbul.2010.12.009
  • Borja, Á., Rodríguez, J.G. (2010). Problems associated with the “one-out, all-out” principle, when using multiple ecosystem components in assessing the ecological status of marine waters. Marine Pollution Bulletin, 60, 1143-1146. https://doi.org/10.1016/j.marpolbul.2010.06.026
  • BTSO, Bursa Ticaret ve Sanayi Odası (2020, Eylül 3). http://www.btso.org.tr, (Erişim Tarihi: 03.09.2020).
  • Burak, S., Doğan, E., Gazioğlu, C. (2004). Impact of urbanization and tourism on coastal environment. Ocean and Coastal Management, 47, 515-527. https://doi.org/10.1016/j.ocecoaman.2004.07.007
  • Bursa İÇDR, (2019). Bursa İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü, Bursa İl Çevre Durum Raporu, Bursa, https://webdosya.csb.gov.tr/db/ced/icerikler/bursa_2019_cevre_durum_raporu-20201217210215.pdf (Erişim Tarihi: 09.10.2020)
  • ÇŞB-ÇEDİDGM ve TÜBİTAK-MAM, (2017). Bütünleşik Kirlilik İzleme Projesi (2014-2016). ÇTÜE 5148704, Rapor No. ÇTÜE.16.330 (Marmara Denizi Sonuç Raporu, 2016), Mayıs 2017, Gebze-Kocaeli.
  • ÇŞB, TÜBİTAK MAM, (2017). Denizlerde Bütünleşik Kirlilik İzleme Programı 2014-2016 Marmara Denizi Özet Raporu, TÜBİTAK-MAM Matbaası Gebze/ Kocaeli, ISBN:978-605-5294-72-4.
  • European Communities, EC, (2003). Common Implementation Strategy for the Water Framework Directive (2000/60/EC). Guidance Document No 3. Analysis of Pressures and Impacts Produced by Working Group 2.1 – (IMPRESS). Luxembourg, Office for Official publications of the European Communities. http://circa.europa.eu/Public/irc/env/wfd/library
  • Flo E, Camp J., Garcés E. (2011). Assessment Pressure methodology, Land Uses Simplified Index (LUSI). BQE Phytoplankton, Spain – Catalonia.
  • Gardi C., Bosco C., Rusco E., Montanerella L. (2010). An analysis of the land use sustainability index (LUSI) at the territorial scale based on corine land cover. Management of Environmental Quality: An International Journal, 21(5), 680-694. https://doi.org/10.1108/14777831011067953
  • Holon, F., Mouquet, N., Boissery, P., Bouchoucha, M., Delaruelle, G., Tribot, A.S., Deter, J. (2015). Fine-scale Cartography of human impacts along french Mediterranean coasts: a relevant map fort he management of marine ecosystems. Plos One, 10(8), 106107. https://doi.org/10.1016/j.ecolind.2020.106107
  • Islam, M.S., Tanaka, M. (2004). Impacts of pollution on coastal and marine ecosystem including coastal and marine fisheries and approach for management: a review and the synthesis. Marine Pollution Bulletin, 48, 624-629. https://doi.org/10.1016/j.marpolbul.2003.12.004
  • KAAY (2006). Kentsel Atıksu Arıtımı Yönetmeliği, 08.01.2006 tarih, R.G: 26047.
  • KAAY Tebliğ (2009). Kentsel Atıksu Arıtımı Yönetmeliği Hassas Ve Az Hassas Su Alanları Tebliği, 27.06.2009 tarih, R.G: 27271
  • Keskin Ç. ve Gaygusuz Ö. (2010). Length-Weight Relationships of Fishes In Shallow Waters of Erdek Bay (Sea of Marmara, Turkey). IUFS Journal of Biology Research Articles, 69(1), 25-32.
  • Keskin, C. (2007). Temporal variation of fish assemblages in different shallow-water habitats in Erdek Bay, Marmara Sea. Turkey. Journal of the Black Sea/Mediterranean Environment, 13, 215-234.
  • Kocaeli İÇDR, (2019). Kocaeli İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü, https://webdosya.csb.gov.tr/db/ced/icerikler/kocael-_2019_cevre_durum_raporu-20200717100750.pdf (Erişim Tarihi: 09.10.2020)
  • Koç, T. (2002). Bandırma ilçesinde tavukçuluğun çevresel etkisi. Ekoloji, 43, 11-16.
  • Küçükali, U.F. (2013). Basin-Scale Ecological Risk Assessment Methodology, Example Of Nilufer Creek And Its Subbasins. Journal of International Scientific Publications:Ecology & Safety, 7(3), 1313-2563.
  • Lopez y R., Cecilia S., Pergent G., Casazza G. (2009). Assessing Human-Induced Pressures on Coastal Areas With Publicly Available Data. Journal of Environmental Management, 90, 1494-1501. https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2008.10.007
  • MED-GIG Phytoplankton (2011). Test of LUSI index (eutrophication) on French data transmitted for the Phytoplankton GIG-MED Second Round intercalibration exercise. Techincal Report Coastal Waters, European Comission.
  • Meinesz, A., Cirik, S, Akcalı, B., Javel, F., Migliaccio, M., Thibaut,T., Yüksek, A., Procaccini, G. (2009). P. oceanica in the Marmara Sea. Aquatic Botany, 90(1), 18-22. https://doi.org/10.1016/j.aquabot.2008.04.013
  • Morkoç, E., Okay, O.S., Tolun, L., Tüfekçi, V., Tüfekçi, H., Legoviç, T. (2001). Towards a clean Izmit Bay. Environment International, 26, 157-161. http://dx.doi.org/10.1016/S0160-4120(00)00103-3
  • MSFD (2017). European Parliament and of the Council Commission Decision (EU) 2017/848 laying down criteria and methodological standards on good environmental status of marine waters and specifications and standardised methods for monitoring and assessment, and repealing Decision 2010/477/EU.
  • Oğuz, T., Sur, H.I. (1986). A Numerical Modelling Study of Circulation in the Bay of Izmit: Final Report. TÜBITAK- MRC, Chemistry. Department Publication, Gebze- Kocaeli (Turkey), p. 97, No. 187.
  • Okuş, E., Yüksek, A., Uysal, A., Orhon, V. (1997). Marmara Denizi’nde bazı demersal balıkların stok tayini projesi. 1992-1995 Kesin Sonuç Raporu, TÜBİTAK-DEBAG116/G. İ.Ü. Deniz Bilimleri İşletmeciliği Enstitüsü ve Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı, pp. 327.
  • Oral, Z. E., Esmer, S. (2011). Bursa Gemlik limanlarının günümüzdeki ve gelecekteki rolleri. TMMOB Bursa 3. Kent Sempozyumu tarihi 30 Nisan - 2 Mayıs 2011.
  • Povlidou, A., Simboura, N., Rousselaki, E., Tsapakis, M., Pagou, K., Drakopoulou, P., Assimakopoulou, G., Kontoyiannis, H., Panayotidis, P. (2015). Methods of eutrophication assessment in the context of the water framework directive: Examples from the Eastern Mediterranean coastal areas. Continental Shelf Research, 108, 156-168. https://doi.org/10.1016/j.csr.2015.05.013
  • Romero, I., Paches, M., Martinez-Guijarro,R., Ferrer, J. (2013). Glophymed: An index to establish the ecological status for the Water Framework Directive based on phytoplankton in coastal waters. Marine Pollution Bulletin, 75, 218-223. https://doi.org/10.1016/j.marpolbul.2013.07.028
  • Simboura, N., Pavlidou, A., Bald, J., Tsapakis, M., Pagou, K., Zeri, C., Androni, A., Panayotidis, P. (2016). Response of ecological indices to nutrient and chemical contaminant stress factors in Eastern Mediterranean coastal waters. Ecological Indicators, 70, 89-105. https://doi.org/10.1016/j.ecolind.2016.05.018
  • Sönmez, M.R. (1993). Kıyı planlaması için yeni yaklaşım önerileri, Bayındırlık İskan Bakanlığı, Kıyılarımız Mevzuat Planlama, Uygulama Semineri, s. 125-139.
  • Tan, I., Polat Beken, Ç.S., Öncel, S. (2017). Pressure-Impact Analysis of The Coastal Waters of Marmara Sea. Fresenius Environmental Bulletin, 26(4), 2689-2699.
  • Taşkın, E., Tan, İ., Minareci, E., Minareci, O., Çakır, M., Beken P., .Ç. (2020). Ecological quality status of the Turkish coastal waters by using marine macrophytes (macroalgae and angiosperms). Ecological Indicators. 112, 106-107. https://doi.org/10.1016/j.ecolind.2020.106107
  • TUİK (Türkiye İstatistik Kurumu) (2020). Adrese dayalı nüfus sayım sistemi verisi, https://www.tuik.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 26.08.2020)
  • Tutak B., Beken P. Ç, Ediger D., Hüsrevoğlu S., Atabay H., Tan İ., Tolun L., Tüfekçi V., Avaz G. (2011). “Marmara Denizi ve Boğazlarda Bütünleşik Kirlilik İzleme Çalışması (BKİP)”, Rapor No: 5118707, TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi, Gebze, Kocaeli.
  • TÜBİTAK MAM (2010). Havza Koruma Eylem Planlarının Hazırlanması Projesi. Proje Nihai Raporu, Gebze Kocaeli. (Proje Sahibi Kurum: Çevre ve Orman Bakanlığı).
  • UNEP, The united nation environment programme (2006). Marine and coastal ecosystems and human well-being: a synthesis report based on the findings of the Millennium Ecosystem Assessment. UNEP. 76pp (UNEP teknik raporudur), https://www.unep.org/resources/report/marine-and-coastal-ecosystems-and-human-well-being-synthesis-report-based-findings (Erişim Tarihi: 26.08.2020)
  • Ünlü, S., Topçuoğlu, S., Alpar, B., Kırbaşoğlu, Ç., Yılmaz, Z.Y. (2008). Heavy metal pollution in surface sediment and mussel samples in the Gulf of Gemlik. Environmental Monitoring and Assessment, 144, 169-178. https://doi.org/10.1007/s10661-007-9986-6
  • Ünlüata, Ü., Oğuz, T., Latif, M.A., Özsoy, E. (1990). On the physical oceanography of the Turkish Straits. In: Pratt, L.J. (Ed). The Physical Oceanography of Sea Straits, vol. 318. Kluwer Academic Publishers, Netherland, pp. 25-60. http://dx.doi.org/10.1007/978-94-009-0677-8_2
  • YSKY (2012). Yüzeysel Su Kalitesi Yönetimi Yönetmeliği, 30/11/2012 tarih R.G: 28483.
Toplam 48 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Deniz Mühendisliği
Bölüm Research Articles
Yazarlar

İbrahim Tan 0000-0002-4948-7687

Yayımlanma Tarihi 1 Nisan 2021
Gönderilme Tarihi 15 Eylül 2020
Yayımlandığı Sayı Yıl 2021

Kaynak Göster

APA Tan, İ. (2021). Marmara denizi körfezlerinin baskı–etki durumu ve ötrofikasyon açısından değerlendirilmesi. Aquatic Research, 4(2), 169-180. https://doi.org/10.3153/AR21014

16291

is licensed under a CreativeCommons Attribtion-ShareAlike 4.0 International Licence 14628   1325927040

Diamond Open Access refers to a scholarly publication model in which journals and platforms do not charge fees to either authors or readers.

Open Access Statement:

This is an open access journal which means that all content is freely available without charge to the user or his/her institution. Users are allowed to read, download, copy, distribute, print, search, or link to the full texts of the articles, or use them for any other lawful purpose, without asking prior permission from the publisher or the author. This is in accordance with the BOAI definition of open access.

Archiving Policy:

Archiving is done according to TÜBİTAK ULAKBİM "DergiPark" publication policy (LOCKSS).